Aile Hukuku Kapsamında Ceza Kanununda Belirtilen Aile Düzenine Karşı Suçlar
Aile, bireylerin toplum içindeki rollerini öğrendikleri, değerlerin ve geleneklerin kuşaktan kuşağa aktarıldığı bir yerdir.
Aile yükümlülükleri ise ailenin maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi için yerine getirilmesi gerekli olan davranışlardır. Aile yükümlülükleri hem eşlerin birbirine karşı hem de anne ve babanın çocuğa karşı yükümlülüklerini kapsamaktadır.Bu bağlamda Türk Ceza Kanunu’nun (TCK), “Aile Düzenine Karşı Suçlar” başlıklı 8. bölümünde yer alan ve 230 – 234. maddeleri arasında aile yükümlülüğünü ihlal suçları düzenlenmiştir. Aile düzenine karşı suçlar;
- Birden çok evlilik, hileli evlenme suçu (TCK 230),
· Çocuğun soy bağını değiştirme suçu (TCK 231),
· Kötü muamele suçu (TCK 232),
· Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (TCK 233),
- Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (TCK 234)
Olarak sayılmaktadır. Bu suçlar şikâyete tabi suçlar olmayıp öğrenildiğinde resen soruşturması yapılan suçlardandır.
- Birden Çok Evlilik, Hileli Evlenme, Dinsel Tören Suçu (TCK Madde 230)
TCK m. 230’da birden çok evlilik yapmak ve hileli evlenmek suç olarak tanımlanmıştır. Bu hükme göre;
- Evli olmasına rağmen bir başkasıyla evlenen kişi;
· Kendisi evli olmamakla birlikte evli olduğunu bildiği bir kimse ile evlenen kişi;
· Gerçek kimliğini saklayarak bir başkasıyla evlenen kişi hakkında hapis cezası verilmektedir.
- Çocuğun Soy bağını Değiştirme Suçu (TCK Madde 231)
TCK m. 231’de bir çocuğun soy bağının değiştirilmesi suç olarak tanımlanmıştır. Bu hükme göre;
- Bir çocuğun soy bağınındeğiştirenveyagizleyen kişi;
- Özen yükümlülüğüne aykırı davranarak, sağlık kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olan kişi hakkında hapis cezası verilmektedir.
Çocuğun soy bağını değiştirme suçu, yetkili mercilere gerekli bilgileri vermemek ya da yanlış bilgiler vermek suretiyle işlenmektedir. Kasten işlenen bir suçtur.
- Kötü Muamele Suçu (TCK Madde 232)
TCK m. 232’de kötü muamele suçu düzenlenmiştir. Buna göre;
- Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muamelede bulunan kişi;
- İdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olduğu kişi üzerinde, sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanan kişihakkında hapis cezası verilmektedir.
Kötü muamele oluşturan davranışlar merhamet ve şefkat ile bağdaşmayan eylemlerdir. Aç bırakma, uyutmama, korkutma, sürekli dalga geçme gibi eylemler örnek verilebilir.
Kötü muamele suçunun oluştuğundan bahsedebilmek için davranışlar süreklilik arz etmelidir. Anne ya da baba, bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali oluşturacak davranışları süreklilik arz edecek sıklıkla yapıyorsa suç oluşmaktadır.
- Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlüğünün İhlali Suçu (TCK M.233/1)TCK m. 233’te Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suç olarak düzenlenmiştir. Bu hükme göre;
- Aile hukukundan doğan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi, şikâyet üzerine,
- Hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk eden kişi;
- Velayet hakları kaldırılmış olsa daitiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareketlerin sonucu maddi ve manevi özen noksanlığı nedeniyle çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya babahakkında hapis cezası verilmektedir.
Örneğin; alışkanlık haline gelmiş sarhoşluk, uyuşturucu madde kullanımı, çocuğun bakım ve gözetim yükümlülüğü ihlali gibi davranışlar nedeniyle çocuklarının güvenlik, sağlık ve ahlakını ağır şekilde tehlikeye sokması halinde bu suç gerçekleşmektedir.
- Çocuğun Kaçırılması ve Alıkonulması Suçu (TCK Madde 234)
TCK m. 234’te çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suç olarak düzenlenmiştir. Bu hükme göre;
- Velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya babanın ya da üçüncü derece dahil kan hısmının, 16 yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli, vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehdit kullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması halinde hakkında hapis cezası verilmektedir.
- Çocuğun kaçırılması ya da alıkonulması suçunun cebir ve tehdit ile işlenmesi halinde verilecek ceza 1 kat arttırılmaktadır.
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçundan bahsedebilmek için çocuğun 16 yaşını doldurmamış olması gerekmektedir. Kaçırılan ya da alıkoyulan çocuk 12 yaşını doldurmadığı takdirde verilecek ceza bir kat arttırılmaktadır.
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçunun yabancı biri tarafından işlendiğinden bahsedebilmek için küçüğün kendi isteğiyle evi terk etmesi gerekir.
Yabancı biri tarafından çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu şikâyete tabi bir suçtur. Dolayısıyla 6 ay içerisinde şikâyet hakkının kullanılması gerekmektedir.