Araç değer kaybı, bir aracın trafik kazası, kaza sonucu meydana gelen hasar veya tamir işlemleri sonucundaki değeri ile hiç kaza yapmamış olsaydı piyasadaki rayiç değeri arasındaki farktır. Bir araç hasar gördüğünde, satış değeri ve piyasa-pazar değeri düşebilir.
Araç Değer Kaybı Davasının Nedenleri
Araç değer kaybı davası, trafik kazaları sonucu hasar gören araç sahibinin, araç değerinde meydana gelen kaybın karşılığını talep ettiği hukuki süreçtir.
Araç değer kaybı davalarının nedenleri arasında trafik kazası, kusurlu tamir işlemi ve aracın hasar geçmişinin olması yer alabilir. Kazaya karışan diğer sürücünün kusuru sonucu hasar gören araç sahibi, değer kaybı nedeniyle tazminat talep edebilir. Aynı şekilde, kusurlu tamir işlemleri sonucu aracın değeri azalırsa, araç sahibi de tazminat hakkına sahiptir.
Araç Değer Kaybı Davasında Temel Kanuni Haklar
Araç değer kaybı davasında temel kanuni haklar olarak aracın değer kaybının belirlenmesi, kusurlu taraftan tazminat talep edilmesi ve mahkeme sürecinin yürütülmesi olarak belirtilebilir. Karayolları Trafik Kanunun 97.maddesi gereğince dava açılmadan önce zarar veren sürücünün sigortacısına başvuru zorunluluğu bulunmaktadır. Sigorta şirketine başvuru bir dava şartıdır. Sigortaya başvurmadan açılan davalar dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilmektedir. Bu kuralın amacı mahkemelerin iş yükün hafifletmek; tarafların mahkemeye başvurmadan anlaşma fırsatı sağlamaktır.
Sigortaya başvuru yapıldıktan sonra 15 takvim günü beklenmelidir. Sigortaya değer kaybı başvurusu yapıldıktan sonra sigorta başvuruyu cevap vermeyebilir. Sigorta oyalama amacıyla cevap verebilir ya da istenen tazminatın bir kısmını ödeyebilir. Sigorta cevap vermediğinde veya istenen tazminatın bir kısmını ödediğinde bakiye tazminat için seçenek olarak Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılabilir ya da Asliye Ticaret Mahkemelerinde araç değer kaybı davası açılabilir.Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan değer kaybı başvurularında başvuru öncesi arabuluculuk sürecinin tamamlanması zorunluluğu yoktur.Ancak Asliye Ticaret Mahkemelerinde açılacak değer kaybı davalarında arabuluculuk zorunludur ve diğer dava şartıdır. Arabuluculuk süreci tamamlanmadan açılan davalar ret olur.
Değer Kaybı Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Değer kaybı tazminatını isteyen sigorta tahkim komisyonuna gitmediği takdirde kusurlu aracın sürücüsüne, sahibine ve/veya kusurlu aracın trafik sigorta şirketine karşı AsliyeTicaret Mahkemesinde dava açabilir. Asliye Ticaret mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde bu dava açılabilir.
Değer kaybı tazminatını isteyen; kusurlu aracın sigortalayan şirketin merkez veya şubesinin bulunduğu yer mahkemesinde ya da sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemesinde veya kazanın meydana geldiği yer mahkemesinde ya da zarar görenin ikametgâhının bulunduğu mahkemede iş bu davayı açabilir.
Değer Kaybı Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?
Sigorta Tahkim Komisyonunda görevli hakemler önlerine gelen dosyayı kanun gereğince 4 ay içinde bitirmek zorundalardır. Dolayısıyla Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru, hakemin karar vermesi, tazminatın tahsili için icra takibi de dahil ortalama 6 ila 8 ay içinde sonuçlanmaktadır.
Değer kaybı tazminatı için Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan dava; mahkemelerin uyguladığı usul ve iş yükü nedeniyle daha uzun sürede ve ortalama 1,5 veya 2 yılda sonuçlanmaktadır. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin verdiği tazminat kararına karşı miktara göre değişmekle birlikte İstinaf ve Yargıtay kanun yoluna gidildiğinde süreç daha da uzamaktadır.
Sigorta Tahkim Komisyonu
Sigorta Tahkim Komisyonu kanun gereğince görev yapan bir kurumdur. 28/02/2023 tarihinden itibaren (bu tarih de dahil)15.000,00 TL’ye kadar ki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlar kesin niteliktedir. Sigorta Tahkim Komisyonunun verdiği kararlara karşı tarafların İstinaf / Temyiz gibi üst kanun yoluna başvuru hakkı yoktur. Ancak tahkim sonucunda verilen kararın iptali istemiyle iptal davası açabilirler.
15.000,00 TL üzerindeki hukuki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlara karşı taraflar bir defaya mahsus itiraz hakkını kullanabilirler. Taraflar itiraz etmesi halinde dosya Sigorta İtiraz Hakem Heyeti’ne gönderilir. Sigorta İtiraz Hakem Heyeti, 2 ay içerisinde dosya hakkında karar vermesi gerekir. 238.730,00TL’ye kadar ki uyuşmazlıklarda itiraz hakem heyetinin vermiş olduğu karar kesin olup İstinaf ya da Temyiz yoluna başvurulamaz. 238.730,00 TL üzerindeki uyuşmazlıklar için Bölge Adliye Mahkemeleri nezdinde istinaf kanun yoluna başvurulabilir.
Değer Kaybı Belirleme Yöntemleri
Araç değer kaybı, farklı yöntemlerle belirlenebilir. Piyasa değeri düşüşü yöntemi, kaza öncesi ve sonrası araç değerleri arasındaki farkın hesaplanmasını içerir. Bu yöntemle değer kaybı miktarı belirlenebilir. Diğer bir yöntem ise istatistiksel formüller kullanarak değer kaybını hesaplamaktır.
Pert Farkı Nedir?
Trafik kazası yapan aracın kaza nedeniyle %70 ve üzerinde hasar alan araçlar trafikte kullanımı uygun görülmeyerek hurdaya ayrılmaktadır. Araç sahibi hurdaya ayrılan aracı nedeniyle maddi zararın karşılanması için karşı tarafın sigorta şirketine tazminat davası açabilmektedir. Buna pert farkı tazminat davası denilir. Bu dava ile istenilen tazminata pert total tazminatı veya pert farkı tazminatı da denilmektedir.