Vasiyetname nedir?
Vasiyetname belirli şartlarla yazılı veya sözlü olarak hazırlanabilen miras bırakanın son arzularını içeren ölüme bağlı bir tasarruftur. Kelime manası itibariyle vasiyetname ‘bir kimsenin ölümünden sonra yapılmasını istediği şeyler’ anlamına gelmektedir.
Vasiyet İşlemi Nasıl Yapılır?
Türk Medeni Kanunu’nda 3 ayrı vasiyetname şekli öngörülmüştür. Yasa hükmüne göre vasiyetname;resmi şekilde, mirasbırakanın el yazısı ile ve sözlü olarak yapılabilir.
Vasiyetnamenin açılması ne anlama gelir?
Vasiyetnamenin açılması, vasiyetnameyi oluşturan unsurların hâkim tarafından açılarak okunması, ilgililere tebliğ edilmesi ve bu işlemlerin tutanağa geçirilmesidir. Vasiyetnameler, geçerliliği değerlendirilmeksizin tesliminden itibaren 1 ay içinde hâkim tarafından açılarak okunup ilgililere tebliğ edilmektedir. Bu işi yapmaya yetkili ve görevli mahkeme, vasiyet edenin son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.
Vasiyetnamenin iptali mümkün müdür?
Vasiyetname çok sıkı şekil şartlarına bağlıdır.Vasiyetnamenin çok sıkı şekil koşullarına bağlı olması ve miras bırakanın ölümü sonrasında açılıyor olmasından dolayı; miras bırakan tarafından yeniden bir vasiyetname düzenlenmesi veya son iradesinin tekrar açıklanması da mümkün olamayacağından, vasiyetnamede aranılan koşulların mevcut olmaması halinde kesin hükümsüzlük değil, iptal edilebilirlik yaptırımı söz konusu olmaktadır. Bunun sonucu olarak da kanunda yer alan vasiyetnamenin iptali sebeplerinden birinin mevcudiyeti halinde ilgilileri tarafından vasiyetnamenin iptali davası açılması halinde yetkili ve görevli mahkeme tarafından iptal kararı verilecektir. Ayrıca vasiyetnamenin iptali davasında vasiyetnamenin tamamının iptali istenebileceği gibi, yalnızca bir kısmının da iptali istenebilir.
Bu nedenle vasiyetnamenin;
- Vasiyet edenin tasarruf ehliyeti bulunmadığı sırada,
- Yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu,
- İçeriği, bağlandığı koşullar veya yükümlülükler hukuka ve ahlaka aykırı ya da
- Kanunda belirlenen şekil şartlarına aykırı yapıldığı hallerde iptali istenebilmektedir.
Sayılan sakatlık halleri, vasiyetnameyi kendiliğinden geçersiz hale getirmediğinden, vasiyetnamenin hüküm doğurmaması için mutlaka dava yoluyla iptali istenmelidir.
Vasiyetnamenin iptali davası; 1, 10 ve 20 yıllık hak düşürücü sürelere tabidir. 1 yıllık hak düşürücü süre, davacının miras hakkına sahip olduğunu, miras bırakan tarafından vasiyetname yapıldığını ve iptal sebebini öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Vasiyetnamenin iptali davası açma hakkı, her halde vasiyetnamenin açıldığı tarihten itibaren, iyiniyetli davalıya karşı 10 yıl; kötü niyetli davalıya karşı ise 20 yıl geçmekle düşmektedir.
Vasiyetnamenin iptali davası, iptalde menfaati bulunan mirasçı ya da vasiyet alacaklısı tarafından, vasiyetnamenin bir kısmını ya da tamamını iptal ettirmek üzere, vasiyet edenin son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılabilmektedir. Vasiyetnamenin iptali davası sonunda alınan karar, yalnızca başvuran kişiler için hüküm doğuracak olmasıdır.
Vasiyetnamenin tenfizi nedir?
Vasiyetnamenin tenfizi ise vasiyetnamenin açılmasının ardından itiraza uğramadığı ya da itirazın reddedildiğinin tespit edilmesi işlemidir. Tenfizin yapılabilmesi için vasiyetnamenin iptal edilebilirlik süresi olan 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçmiş olması gerekmektedir. Vasiyetnamenin tenfizi için yetkili ve görevli mahkeme, vasiyet edenin son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.
Vasiyetnamenin Tenkisi Davası Nedir?
Tenkis davası, miras bırakanın tasarruf yetkisini aşarak saklı paylı mirasçılarına zarar vermesi durumunda saklı paylı mirasçılar tarafından başvurulan dava yoludur. Bu dava da vasiyetnamenin iptali davasında olduğu gibi miras bırakanın ölümünden sonra açılabilir. Miras bırakan henüz vefat etmeden bu davalar açılamaz.Miras bırakan tarafından aşılmaması gereken sınırlar vardır. Sınırın aşıldığı tasarruflar, tenkis davası yoluyla geçersiz kılınır.
Vasiyetnamenin Tenkisi Davasını Kimler Açabilir?
Saklı payı ihlal edilmiş olan mirasçı veya mirasçılar tarafından sağlar arası kazandırma yahut ölüme bağlı tasarruf sonucu zenginleşen yasal mirasçı, iradi mirasçı veya mirasçı olmayan kişilere açılabilecek olan bu davada, miras bırakanın önceki kazandırmaları ile vasiyetname şeklindeki kazandırmaları doğru olarak tespit edilmeli ve buna göre hareket edilmelidir.
Tenkis davasını kaybeden davalı, kanuna göre tenkise tabi bir kazandırma yapılmış olan kimse iyiniyetli ise, sadece mirasın geçmesi anında kazandırmadan elinde kalanı geri vermekle yükümlüdür; iyiniyetli değilse, iyiniyetli olmayan zilyedin geri verme borcuna ilişkin hükümlere göre sorumlu olur.
Vasiyetnamenin Tenkisi Davası Ne Kadar Süre İçerisinde Açılmalıdır?
Türk Medeni Kanunu ilgili hükmü gereğince tenkis davası, mirasçının saklı payının ihlal edildiğini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde ve her halde vasiyetnamenin açılması veya mirasın açılmasından itibaren 10 yıl içerisinde açılmalıdır.