Allahın izzet ve azamet perdelenmeyi(gizli kalmayı),tevhit ve celali ise şirki reddeder, tesiri sebeplere vermek istemez, görünmek ister. Hem görünmek hem de görünmemek zahiren birbirine zıt gibi görünüyor. Devletin istihbaratla ilgili gizli bilgileri olur, bunların gizli kalması lazımdır, buna mukabil, devlet dışa karşı güçlü ve kuvvetli gösterilmesi lazımdır. Devletin bir birimi gizli kalmayı isterken diğer bir birimi de kendini göstermeyi istiyor. Görünmek isteyen de O, gizli kalmak isteyen de O’dur. Allah’ın izzeti denince, kudretinin asıl, ilminin ikinci planda olduğu durumdur.
Allah’ın isim ve sıfatlarını, Allah’ın zatı gibi düşünülmez. Lailahe illallah veya lailahe illa hu diyoruz. Burada Allah yerine yalnız Hu veya hüve kelimelerini koyabiliriz. Bunlar yerine diğer isim ve sıfatlarından koyarsak, mesela Rezzak koysak bir nevi şirk olur. Allah, Rahman isimleri sonsuzdur, diğer isimleri de sonsuz olmasına rağmen, hikmetleri gereği, sınırlılık çağrışımı vardır.
Allah ve Rahman iki özel ismidir ki bunlar doğrudan insana verilmez(isra 110) Celali isimlerinin başı Allah, Cemal i isimlerinin de başı Rahman’dır. Yaratılan şeyler maddi ve manevi veya somut( elle tutulan), soyut(gözle görülmeyen) şeylerdir. Allah sonsuz bir nurdur, maddi bir varlık değildir çünkü maddeyi O yaratmıştır, yaratan yarattıklar cinsinden olamaz. İnsan gözü ise maddi varlıkları görmek için yaratılmıştır. Onun için Allah, gözle görülemez, aksi halde mekânı da olması lazım gelir, bu durum tevhit inancına zıttır, bundan dolayı perdelenmek istemesi maddi gözler için değildir. Peygamberimiz Miraç’ta Allah’ı gördü O’nun la konuştu şeklinde akla bir soru gelebilir. Allah’ın iki türlü tecellisi vardır, biri Vahdaniyet diğeri Ehadiyet tecellisi. Vahdaniyet tecellisine güneşi misal olarak verebiliriz. Güneşin ısı, ışık ve renk gibi özellikleri cam veya su damlasındaki yansımasına da vardır. Güneş Vahdaniyet tecellisi ise su damlasındaki yansımazı Ehadiyet tecellisidir. Peygamberimiz Allah’ı sonsuz Vahdaniyet tecellisi ile değil de küçük çaptaki Ehadiyet tecellisi ile gördü. Çünkü peygamberimiz bir insandır, ne kadar büyükte olsa Vahdaniyetteki sonsuzluğu kavrayamaz.
Yaratılan her şey, maddi olsun manevi olsun ya doğrudan ya da dolaylı sonuçları itibarı ile rahmettir. Bu noktadan bakıldığından şeytan ve şerler imtihan için, yaratılmıştır ve rahmettir. Allah, gözlere sonsuz tecellisi olan Rahman(somut) olarak görülür, basiretle Allah olarak hissedilir. Gözler O’nu görmez, fakat O gözleri görür Enam 103. Akıl, his ve duygular gibi soyut şeyler maddi gözlerle görülmez. Mevlana, ruh mahiyeti dolaysıyla soyut olduğu için gözle görülmez diyor, Allah nasıl görünsün.
OSMAN KOYUNCU- VAKFIKEBİR /TRABZON -0535.760.48.39
