Yasal Danışmanlık Nedir?
Kısıtlanması için yeterli sebep bulunmayan fakat medeni hakları kullanma ehliyetinin bazı yönlerden sınırlandırılması menfaatine olacak kişiye yasal danışman atanır. Yasal danışmanlık için de görevli ve yetkili vesayet makamı sulh hukuk mahkemeleri ve denetim makamı asliye hukuk mahkemeleridir. Fiil ehliyetleri olduğu halde kişilerin menfaatleri bakımından gerekli olduğu için yasal danışman tayin edilmektedir.
Buna göre, kişi fiil ehliyetine sahip olduğu halde, kişinin sırf çıkarları bakımından gerekli görüldüğü için yasal danışman tayin edilebilmektedir.
Yasal danışmanlık mahiyeti itibariyle vesayetle ilgili bir kurum olmakla beraber kanunda vesayet organları arasında sayılmamıştır.
Yasal Danışman Atanmasını Gerektiren Haller Nelerdir?
'Kısıtlanması için yeterli sebep bulunmamakla birlikte' korunması bakımından fiil ehliyetininsınırlanması gerekli görülen ergin bir kişiye aşağıdaki işlerde görüşü alınmak üzere bir yasal danışman atanır:
· Dava açma ve sulh olma,
· Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir ayni hak kurulması,
· Kıymetli evrakın alımı, satımı ve rehnedilmesi,
· Olağan yönetim sınırları dışında kalan yapı işleri,
· Ödünç verme ve alma,
· Anaparayı alma,
· Bağışlama,
· Kambiyo taahhüdü altına girme,
· Kefil olma.
Kendisine 'yasal danışman' atanan ergin kişinin fiil ehliyeti yukarıda sayılan işlemler bakımından sınırlandırılmıştır. Bu kişi söz konusu işlemleri yapmadan önce yasal danışmanın görüşünü almak zorundadır. Yasal danışmanın olumlu görüşünü almadan yaptığı hukuki işlemler tek taraflı bağlamazlık yaptırımına tabi olacaktır.
Yasal Danışman Atanması
Yasal danışmanlık mahiyeti itibariyle vesayetle ilintili bir kurum olmakla beraber, kanunda vesayet organları arasında sayılmamıştır. Ancak yine de yasal danışmanlığa ilişkin uyuşmazlıklarda yasanın yaptığı atıf gereği kıyasen vasilik müessesesine ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Vasinin atanmasında yetkili ve görevli vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesidir.
Yasal Danışmanın Sorumluluğu Nelerdir?
'Vasinin Sorumluluğu' madde başlıklı TMK m. 467 hükmü: "Vasi, görevini yerine getirirken kusurlu davranışıyla vesayet altındaki kişiye verdiği zarardan sorumludur.Kayyım ve yasal danışmanlar hakkında da aynı hüküm uygulanır." Şeklindedir.
Vesayet organları ve vesayet işleriyle görevlendirilmiş olan diğer kişiler, bu görevlerini yerine getirirlerken iyi bir yönetimin gerektirdiği özeni göstermekle yükümlüdürler. Yasal danışman da görevini yerine getirirken son derece özenli davranmakla yükümlüdür. Ayrıca yasal danışman görevini yerine getirirken kusurlu davranışıyla kendisine yasal danışman atanan kişiye verdiği zarardan sorumlu olacaktır. Bu sebeple de yasal danışmana karşı, kusurlu davranışı nedeniyle 'yasal danışmanın sorumluluğu davası' açılabilecektir.
Yasal Danışmanın Görevinin Son Bulması
Medeni Kanun ilgili hüküm gereğince "Yasal danışmanlık, vesayetin kaldırılmasına ilişkin hükümler uyarınca vesayet makamının kararıyla sona erer." Anılan madde sebebiyle yasanın vesayetin kaldırılmasına ilişkin maddelerine göre karar verilecektir.
Buna göre;"Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı yüzünden kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılmasına, ancak kısıtlama sebebinin ortadan kalkmış olduğunun resmî sağlık kurulu raporu ile belirlenmesi hâlinde karar verilebilir."
Ayrıca;"Savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kısıtlanmış olan kişinin vesayetin kaldırılmasını isteyebilmesi, en az bir yıldan beri vesayet altına alınmasını gerektiren sebeple ilgili olarak bir şikâyete meydan vermemiş olmasına bağlıdır."
İstek Üzerine kısıtlama da ayrı bir maddede belirtilmiştir. Buna göre; "Kendi isteğiyle kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılması, kısıtlamayı gerektiren sebebin ortadan kalkmasına bağlıdır."Diğer kısıtlılarda vesayetin kaldırılmasını düzenleyen maddeye göre ise;"Diğer kısıtlılar üzerindeki vesayet, yetkili vesayet makamının kararıyla sona erer.Vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkması üzerine vesayet makamı vesayetin sona ermesine karar verir.Kısıtlı ve ilgililerden her biri, vesayetin kaldırılması isteminde bulunabilir." Denilerek yasal danışmanlığın sona erme halleri kıyas yolu ile belirtilmiştir.
Yasal Danışmanlık ve Vasilik Farkı Nedir?
Türk Medeni Kanunu'nda farklı hükümler ve amaçlarla düzenlenmiş iki ayrı hukuki müessese olarak yer alır. Yasal danışman, belirli işlemlerde bireylerin menfaatlerini korumak için atanırken, vasi, vesayet altındaki kişinin genel yaşamını ve hukuki işlemlerini yönetmekle sorumludur.
Sonuç olarak, vasilik müessesi ile benzerlikleri olmakla beraber kişinin kısıtlanması için yeterli sebep bulunmamakla birlikte korunması bakımından fiil ehliyetinin sınırlanması gerekli görülen ergin bir kişiye ilgili yasa maddesinde sayılan işlerde görüşü alınmak üzere bir yasal danışman atanır.Vasinin atanması usulüne ilişkin kurallar yasal danışmanın atanmasında da uygulanır.
Yasal danışman görevlerini yerine getirirken iyi bir yönetimin gerektirdiği özeni göstermekle yükümlüdürler. Yasal danışman görevini yerine getirirken kusurlu davranışıyla kendisine yasal danışman atanan kişiye verdiği zararlardan sorumlu olacaktır.
Yasal danışmanlık, vesayetin kaldırılmasına ilişkin hükümler uyarınca vesayet makamının kararıyla sona erer.
